EN
Phục hồi da bị mụn ẩn, mụn bọc, mụn đầu đen, viêm, da dị ứng, viêm nhiễm, da khô, da dầu, da sần sùi… về da thường khoẻ mạnh là mối quan tâm hàng đầu của phái đẹp. Nhưng nhiều khi, chị em vội vàng, muốn sáng thức dậy, mở mắt soi gương là mình đẹp như mơ, mà quên tìm hiểu ngọn ngành về da liễu. Rằng da là cơ quan lớn nhất của cơ thể, giữ vai trò hàng phòng thủ đầu tiên bảo vệ cơ thể tránh nhiễm vi khuẩn, vi rút, nhiễm bệnh tật, tránh tia cực tím (UV) sạm da, hoặc các chất gây dị ứng viêm mụn da.
Chị em chỉ quan tâm phục hồi da cho đẹp như trên quảng cáo mà thôi, không quan tâm là phục hồi da chuẩn y khoa hay chuẩn tự nhiên gì cả. Miễn đẹp tức thì là được, còn không đẹp liền là mặc kệ buông xuôi.
Chăm sóc da chuyên sâu hiện nay với routine skincare rất kỹ càng, 7749 bước. Được chứng nhận bởi rất nhiều bác sĩ, nhà nghiên cứu, nhà khoa học, nhà sản xuất mỹ phẩm, pháp sư Beauty Blogger và bệnh về da của loài người ngày càng trầm trọng hơn.
Ngược lại, những nhà khoa học, bác sĩ khác cũng đã nghiên cứu và tìm ra được giải pháp để trị viêm nhiễm da, phục hồi da bằng dầu, tái tạo da tự nhiên, xây dựng lại hàng rào bảo vệ da sau hàng loạt các thao tác tàn phá làn da như peel da, bào mòn da, corticoid, retinol, tiêm chích xâm lấn…
Hãy cùng Noom tìm hiểu phục hồi da chuẩn y khoa và tái tạo da theo y học hiện đại, liệu phục hồi da chuẩn y khoa thì có chuẩn tự nhiên!
Hiểu da liễu trước khi phục hồi da chuẩn y khoa
Phục hồi da – Phục hồi tế bào chết
Để phục hồi da theo chuẩn y khoa, bạn phải am hiểu cấu trúc và chức năng của làn da theo y học. Nếu bạn không tìm hiểu về cấu trúc da thì hãy từ bỏ luôn việc làm đẹp hoặc chữa bệnh, mặc kệ đỡ tốn tiền.
Trong cấu trúc làn da, tế bào chết chính là lớp sừng tầng biểu bì trên da, lớp sừng là những tế bào keratin (keratinocytes) không có mạch máu. Tế bào sừng già cỗi quá sẽ tự rụng đi mà không cần tẩy.
Lớp sừng thuộc biểu bì, biểu bì là lớp da ngoài cùng, biểu bì gồm 5 lớp tế bào: lớp đáy, lớp gai, lớp hạt, lớp bóng và lớp sừng.
Trong y khoa không có khái niệm tế bào chết ở trên da gây mất thẩm mỹ, mà chỉ có tế bào chết là những tế bào sừng đã rụng ra khỏi da rồi. (Lưu ý rằng: một số trường hợp dị biện như cả tháng không tắm, không rửa hoặc bệnh rối loạn tăng sinh tế bào sừng cá biệt không được đề cập đến ở đây)
Lớp các tế bào sừng có vai trò cực kì quan trọng là nơi lưu giữ nước, chống thoát nước cho làn da cơ thể. Lớp sừng có 15 đến 25 lớp dày khoản 0,5 – 1 mm chất chống lại với nhau như một bức tường gạch, trong đó các mảnh lớp sừng được bao quanh bởi lớp dầu của chính cơ thể chúng ta tiết ra.
Tuyến dầu nhờn của cơ thể là lớp dầu mỡ hoạt động giống như “vữa” sắp xếp, cố định các lớp sừng lại với cho chắc chắn và cũng tạo nên một bức tường thành, một hàng rào của da, bảo vệ da. Chức năng hàng rào bảo vệ da phụ thuộc chủ yếu vào tính toàn vẹn của lớp sừng: không bị tẩy đi, chứa nước và giữ được nước.
Phục hồi da xấu thành da đẹp chính là phục hồi tế bào chết, phục hồi da bị bào mòn cũng chính là phục hồi hàng rào bảo vệ da.
Phục hồi da – Phục hồi hàng rào bảo vệ da
Phục hồi da là phục hồi các lớp tế bào sừng cũng chính là hàng rào bảo vệ da. Đây là một trong những nguyên lý y khoa trong cách phục hồi da mỏng, yếu, viêm mụn, sần sùi lão hoá. Hãy giữ tế bào sừng hoạt động đúng với chức năng của một hàng rào thẩm thấu và kháng khuẩn. Tuy nhiên bây giờ liệu trình phục hồi da, chăm sóc da đều có bước tẩy tế bào chết rửa mặt siêu sạch. Cơ hội phục hồi da gần như không có.
Lớp tế bào sừng trên da cực kỳ quý giá nhiều công dụng đối với da như: có khả năng kháng khuẩn nhờ vào độ pH thấp, bazơ spacenoid và peptide kháng khuẩn. Ngoài ra, việc giữ ẩm ở lớp sừng cũng rất quan trọng đối với hành trình phục hồi da, bởi giữ ẩm cho lớp tế bào sừng là giữ tính toàn vẹn chức năng kháng khuẩn và duy trì cân bằng nội môi của hàng rào bảo vệ da.
Các thành phần yếu tố giữ ẩm tự nhiên từ cơ thể có sẵn trong tế bào sừng bao gồm axit amin tự do, axit cacboxylic pyrrolidone, axit lactic, axit urocanic, axit hữu cơ, peptide, đường, urê, citrate, chất giữ ẩm tự nhiên glycerin, v.v.
Trong lớp tế bào sừng còn có 1 loại protein (filaggrin) có chức năng liên kết các sợi sừng (keratin) để tăng mật độ của các bó sợi, làm phẳng các keratin. Điều này cực kỳ quan trọng, giúp xây dựng đề kháng, tạo sức mạnh và tính toàn vẹn của chức năng hàng rào bảo vệ da. Filaggrin trong các lớp tế bào sừng sau đó sẽ được phân hủy thành axit amin tự do trong lớp sừng, rồi chuyển hóa thành các chất dẫn xuất hút ẩm từ không khí như axit pyrrolidone carboxylic từ glutamine và axit urocanic từ histidine.
Thành phần chính của mồ hôi là nước, nguồn cấp ẩm tự nhiên nhất thế giới lưu trong trong lớp sừng
Nước 98-99%, 1% còn lại là muối, axit béo, axit lactic, axit citric, axit ascorbic, đạm và axit uric…
Thành phần chính của bã nhờn, nguồn dầu khoá ẩm tự nhiên nhất trái đất giữ trong lớp sừng
Acid béo trung tính (triglyceride) (41%) ( có nhiều trong dầu mè, sacha inchi, dầu bơ, dầu mù u).
Este sáp chất béo không bão hòa đơn (26%) (đặc biệt nhiều trong dầu dừa, dầu mù u, dầu hạt điều, dầu bơ).
Chất béo squalene 12% (đặc biệt nhiều trong dầu macca). Chất béo tự do (~16%) (có trong hầu hết tất cả loại dầu thực vật tuỳ tỉ lệ)
Bốn chất béo của bã nhờn cụ thể như acid béo palmitic, axit stearic, axit behenic, axit lignoceric, axit hexacosanoic, axit oleic, axit eicosapentaenoic (C20:5, n-3), axit arachidonic (C20:4, n-6), axit docosahexaenoic , axit linoleic cũng như các dẫn xuất của nó là axit linolenic (axit α-linolenic), axit γ-linolenic,và axit dihomo-γ-linolenic. Ngoài axit linoleic và axit arachidonic, các acid béo còn lại có thể được tổng hợp trong tế bào sừng.
Phục hồi da chính là phục hồi tính toàn vẹn của chức năng hàng rào bảo vệ da, giữ gìn lớp tế bào sừng đừng tẩy tế bào chết.
Nguyên nhân hàng rào bảo vệ da bị suy yếu
- Không khí lạnh do thời tiết hoặc điều hoà, cơ thể không thoát mồ hôi, không thoát nước, lớp sừng mất nước da sẽ bị khô, hàng rào bảo vệ da yếu đi.
- Cơ thể thoát mồ hôi thoát dầu nhưng lớp sừng, lớp tế bào chết bị mất đi thì da rất dễ bị khô vì không có lớp giữ nước giữ dầu, hàng rào bảo vệ da suy giảm.
- Da trẻ em không có lớp sừng dày nên rất dễ bị khô, dẫn đến rất dễ bị nhiễm các bệnh về da, hàng rào bảo vệ da non nớt.
- Da bị tẩy mất lớp sừng lớp tế bào chết – hàng rào bảo vệ da, dẫn đến da không có khả năng kháng khuẩn, da bị khô, da dễ bị tấn công từ vi khuẩn bên ngoài lẫn không có khả năng cân bằng vi khuẩn từ bên trong. Da dẫn đến viêm nhiễm, nổi mụn, nám da, nhăn nheo, lão hoá.
- Khi cơ thể không hoặc rối loạn tiết dầu (nhờn), không hoặc rối loạn tiết mồ hôi (nước) thì lớp sừng này không cố định, không khít lại với nhau, dẫn đến hàng rào da bị lỏng lẻo, da ít nước, dễ bốc hơi nước và càng không giữ được nước, dẫn đến lớp sừng sần sùi, dễ bong tróc các mảng sừng ra (da khô).
- Quy trình chăm sóc da chuyên sâu với 7749 bước chăm sóc da, các liệu trình chăm da chuyên dụng từ sửa rửa mặt sạch sâu, tẩy thế bào chết, peel da… đều tẩy đi, phá đi hàng rào bảo vệ da, là nguyên nhân chính cho làn da bị suy yếu. Da mất nước là vì mất các lớp tế bào sừng, nơi lưu giữ nước cho làn da. Lớp sừng trên biểu bì da bị mất là do hành động tẩy tế bào chết. Biểu bì da chỉ còn 1 lớp sừng non và lớp bóng nên trông rất đẹp nhưng không có khả năng tự nhiên giữ nước, chống thoát nước.
- Hàng rào bảo vệ da ngoài lớp sừng là hàng rào bảo vệ da vật lý, còn có hàng rào bảo vệ da sinh học chính là hệ vi sinh vật trên da khi bị phá vỡ môi trường sống, thức ăn, số lượng chủng loại bị mất cân bằng cũng là nguyên nhân hàng đầu cho làn da mong manh nhạy cảm yếu ớt dễ viêm mụn khô lão hoá.
Tác hại khi hàng rào bảo vệ da suy yếu
Mất lớp sừng mất hàng rào bảo vệ da gây ra da khô, lão hoá da da mụn dai dẳng, viêm da, viêm da cơ địa
Khi người bị các bệnh về da như viêm da cơ địa, y khoa đã tìm thấy khả năng giữ nước của lớp sừng giảm sút và việc bốc hơi nước qua biểu bì da tăng lên ở họ. Viêm da cơ địa, viêm mụn dai dẳng có dấu hiệu xuất hiện các mảng da viêm đỏ, bong vảy, có thể ngứa đến ngứa dữ dội, có khi da viêm đỏ rỉ dịch.
Đối với viêm da cơ địa, tình trạng tồi tệ hơn viêm mụn dai dẳng, bệnh này cũng được gọi là chàm, khi xuất hiện ở trẻ em còn gọi là chàm sữa hay lác sữa. Viêm da khiến ngứa và việc gãi ngứa khiến da trầy xước, nhiễm trùng da và tăng đợt ngứa nhiều hơn. Viêm da dai dẳng, thành mãn tính khó chữa gọi là viêm da cơ địa.Trong thực hành lâm sàng, thước đo của việc thoát hơi nước qua biểu bì da là một chỉ số quan trọng về chức năng hàng rào bảo vệ da. Ngoài ra, tình trạng khô da (có hoặc không có hiện tượng bong vảy trên lâm sàng) thường liên quan đến chức năng hàng rào bảo vệ suy giảm yếu kém.
Người ta đã chứng minh rằng việc sử dụng chất làm mềm ẩm cho bệnh viêm da chàm sẽ cải thiện chức năng rào cản, bằng cách phục hồi chức năng giữ nước ở lớp sừng và giảm thoát nước ở biểu bì da.
Cơ chế gây bệnh viêm da cơ địa được cho là do rối loạn chức năng hàng rào biểu bì và viêm tế bào Th2 mãn tính trong da. Sự suy giảm chức năng hàng rào bảo vệ da chắc chắn xuất hiện ở mọi nơi trên bề mặt da ở tất cả bệnh nhân viêm da cơ địa.Chức năng hàng rào bảo vệ da bị rối loạn phần lớn góp phần gây ra sự nhạy cảm dị ứng với cả kháng nguyên protein và siêu kháng nguyên tụ cầu. Hơn nữa, tình trạng viêm bên dưới hàng rào có thể làm thay đổi sự biệt hóa của lớp biểu bì, dẫn đến chức năng hàng rào bị phá vỡ.Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các cytokine liên quan đến Th2 làm trầm trọng thêm tình trạng suy giảm hàng rào bảo vệ da bằng cách điều chỉnh sự biệt hóa tế bào sừng và tổng hợp chất béo của khoang gian bào của lớp tế bào sừng.
Do đó, người ta đã đề xuất rằng các biện pháp can thiệp sớm để sửa chữa hàng rào bảo vệ da của tầng biểu bì. Các biện pháp để sửa chữa hàng rào giúp phục hồi da nhanh chóng này bao gồm sử dụng xà bông tự nhiên, chất làm mềm da hoặc chất dưỡng ẩm thích hợp có thể hữu ích trong việc kiểm soát căn bệnh mãn tính này cũng như ngăn ngừa sự tiến triển của việc viêm da thành viêm da cơ địa.
Hiểu quy trình lành vết thương trong phục hồi da chuẩn y khoa
Quá trình chữa lành da
Chữa lành vết thương (mụn, nhăn, khô, viêm da, bỏng, zona, kiến ba khoang…) trong y khoa là một quá trình với rất nhiều hoạt động và được điều hòa chặt chẽ của các cơ chế tế bào, thể dịch và phân tử. Quá trình này được mô tả theo bốn giai đoạn: cầm máu, viêm, tăng sinh và tái tạo mô.
Trong giai đoạn viêm bao gồm một phản ứng miễn dịch bẩm sinh rất quan trọng trong việc phân hủy và làm sạch các mô và mảnh vụn mầm bệnh tại vị trí vết thương trên da. Trong giai đoạn viêm, phản ứng viêm tham gia vào một loạt các quy trình sửa chữa phức tạp liên quan đến phản ứng miễn dịch bẩm sinh, sự biệt hóa ở da và sửa chữa hàng rào bảo vệ da
Các lớp tế bào sừng và các tế bào miễn dịch bẩm sinh như bạch cầu, tế bào mast và tế bào đuôi gai được kích hoạt. Các cytokine tạo ra các chemokine thu hút các tế bào miễn dịch đến vị trí tổn thương và nhiễm trùng. Trong giai đoạn viêm, ở lớp biểu bì, quá trình chuyển hóa axit béo không bão hòa đa diễn ra rất tích cực. Axit linoleic, trong lớp biểu bì bình thường có đặc tính chống tăng sinh. Chế độ ăn thiếu axit linoleic dẫn đến rối loạn da có vảy và ngứa tương tự như bệnh viêm da.
Axit Arachidonic acid béo không bão hoà đa (omega 6), acid béo chính thứ 2 trên da được chuyển hóa chủ yếu qua con đường ức chế giảm viêm, đau thành các prostaglandin. Ở nồng độ thấp, prostaglandin có chức năng điều chỉnh cân bằng nội môi của da, trong khi đó, ở nồng độ cao, chúng gây viêm da và tăng sinh tế bào sừng.
Quá trình lão hóa da tự nhiên theo y khoa
Về mặt lâm sàng, lão hóa theo thời gian và ảnh hưởng của môi trường cho thấy những thay đổi của da bao gồm mỏng đi, mất độ đàn hồi, thô ráp, nếp nhăn, tăng độ khô, những thay đổi của da lão hoá là biểu hiện của suy giảm hàng rào bảo vệ da.
Lão hóa theo thời gian phụ thuộc vào sự giảm thay thế tế bào sừng đã già của lớp biểu bì, hạ bì và dưới da, nhưng cũng do sự suy yếu trong việc tái cấu trúc bó collagen và sợi elastin đàn hồi.
Loại lão hóa da thứ hai được điều hòa bởi các yếu tố bên ngoài như bức xạ tia cực tím, ô nhiễm không khí, hút thuốc, thay đổi nhiệt độ bên ngoài và các tác nhân khác gây lão hóa da.
Phục hồi da lão hoá, chống lão hoá, ngăn chặn da già đi tự nhiên cũng là bảo vệ và hạn chế sự suy giảm hàng rào bảo vệ da.
Nguyên lý phục hồi da chuẩn y khoa tự nhiên
Trong y tế, việc cung cấp dầu thực vật tại chỗ vết da viêm đã có từ lâu. Xoa dầu thực vật trên da hoạt động như một hàng rào bảo vệ da bằng khả năng tạo một lớp màng mỏng khóa ẩm, cho phép da giữ được độ ẩm dưới da, dẫn đến giảm thoát hơi nước ra ngoài tầng biểu bì da. Giữ ẩm cho da là một bước quan trọng hàng đầu trong việc phục hồi da.
Nghiên cứu chỉ ra mặc dù chất béo trung tính không thâm nhập sâu hơn vào toàn bộ các lớp tế bào sừng, nhưng glycerine góp phần vào quá trình bổ sung nước cho da. Các axit béo tự do (FFA), các acid béo không bão hòa đơn như axit oleic, có thể phá vỡ hàng rào bảo vệ da và hoạt động như chất tăng cường tính thấm cho các hợp chất khác có trong dầu thực vật.
Các thành phần khác như hợp chất phenolic và tocopherol trong dầu có tác dụng chống oxy hóa và có thể điều chỉnh các quá trình sinh lý như cân bằng nội môi của hàng rào bảo vệ da, viêm và chữa lành da. Phospholipid kết hợp với lớp lipid bên ngoài của các tế bào sừng, có khả năng hoạt động như chất tăng cường tính thẩm thấu. Trong một nghiên cứu về mô hình viêm da ở chuột với việc bổ sung phospholipid trong chế độ ăn uống, phospholipid đã được chứng minh là có tác dụng tăng cường sức khỏe hàng rào bảo vệ da, giúp phục hồi da nhanh chóng mạnh mẽ.
Ngay cả khi không thâm nhập sâu hơn vào lớp biểu bì, tác dụng che chắn của việc xoa dầu thực vật tại chỗ sẽ làm giảm sự mất nước của lớp tế bào sừng và xoa dầu thực vật cũng điều chỉnh sự tăng sinh tế bào sừng.
Bài nghiên cứu của nhóm tác giả Tzu-Kai Lin, Lily Zhong, Juan Luis Santiago đăng trên thư viện Y Khoa Quốc Gia Mỹ NCBI ngày 27 tháng 12 năm 2017 2017 chỉ tập trung vào các loại dầu cố định, không dễ bay hơi ở nhiệt độ phòng.
Mặc dù có nhiều cách khác nhau để thu được dầu thực vật, nhưng dầu thực vật ép lạnh có đặc tính dinh dưỡng tốt hơn so với những loại đã trải qua quá trình tinh chế. Điều này là do quy trình ép lạnh không bao gồm xử lý nhiệt hoặc hóa chất, có thể làm thay đổi thành phần và tác dụng điều trị của chúng.
Các thành phần dầu thực vật cố định bao gồm chất béo trung tính, FFA, tocopherol, sterol, stanol, phospholipid, sáp, squalene, hợp chất phenolic, v.v. Các hợp chất khác nhau này, khi bôi trên da chỗ vết thương, sẽ ảnh hưởng đến sinh lý da khác nhau như hàng rào bảo vệ da, tình trạng viêm, phản ứng chống oxy hóa, và tăng sinh. Dầu thực vật cũng khác nhau tùy theo loại và lượng chất béo trung tính và FFA, ví dụ: axit béo bão hòa chuỗi thẳng và axit béo không bão hòa.
Các ứng dụng xoa tại chỗ trên da của acid béo bão hoà chuỗi thẳng và acid béo không bão hoà ở những người tình nguyện khỏe mạnh cho thấy sự khác biệt về sự thoát nước ở tầng biểu bì và phản ứng kích ứng da.
Thành phần và nồng độ của các acid béo rất quan trọng trong các sản phẩm bôi ngoài da nên điều quan trọng là phải xác định đặc tính của chúng trong từng loại dầu thực vật. Ví dụ, axit linoleic có vai trò trực tiếp trong việc duy trì tính toàn vẹn của hàng rào thấm nước của da. Chất chuyển hóa chính của axit linoleic trong da là axit 13-hydroxyoctadecadienoic có đặc tính chống tăng sinh.
Ngược lại, axit oleic có hại cho chức năng hàng rào bảo vệ da. Axit oleic gây ra sự phá vỡ hàng rào bảo vệ và cuối cùng gây ra viêm da nếu bôi liên tục. Ngoài vai trò trong việc phục hồi/phá vỡ hàng rào bảo vệ da, dầu thực vật còn giúp acid béo tự do tự nhiên trên da được tăng lên trên da. Nghiên cứu đã gợi ý rằng các loại dầu có thành phần chủ yếu là axit oleic không bão hòa đơn làm tăng tính thẩm thấu của da nhiều hơn so với các loại dầu chứa hỗn hợp gần như đồng đều của cả axit béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa.
Viljoen và cộng sự đã gợi ý rằng nồng độ của axit oleic so với chất béo trung tính tương quan với các biện pháp lâm sàng về chức năng hàng rào bảo vệ da. Tỷ lệ này xác định sự tương tác phân tử với chất béo trong lớp sừng và mức độ thâm nhập của dầu thực vật trong tầng biểu bì.
Axit béo không bão hòa đa và không bão hòa đơn có thể ảnh hưởng đến phản ứng viêm dưới dạng chất trung gian lipoic hòa tan hoặc dưới dạng phospholipid trong màng tế bào.
Các ứng dụng tại chỗ của acid béo linolenic (omega3), linoleic (omega6) và oleic (omega 9) có thể điều chỉnh quá trình đóng vết thương trên da do phẫu thuật.
Oleic khiến vết thương đóng lại nhanh hơn khi so sánh với linolenic và linoleic. Trên thực tế, oleic đã ức chế mạnh mẽ việc sản xuất oxit nitric tại vị trí vết thương.
Chất không xà phòng hóa cũng rất cần thiết cho chức năng sinh học của dầu thực vật. Chúng có tiềm năng cao cho hoạt động chống oxy hóa giúp phục hồi da. Hoạt động chống oxy hóa có nguồn gốc từ tocopherols, carotenoids, triterpenes, flavonoid và axit phenolic bảo vệ khỏi phản ứng oxy hoá (ROS) tác nhân gây lão hoá da.
Phục hồi da chuẩn y khoa bằng tự nhiên
Phục hồi da nhờ hợp chất phenolic
Các hợp chất phenolic có mặt trong tất cả các loại dầu thực vật ở nồng độ khác nhau là chất chống oxy hóa chính được tìm thấy trong dầu ô liu nguyên chất (cũng như trong dầu mè đen). Các hợp chất này rất quan trọng đối với tính ổn định oxy hóa của acid béo không bão hoà trong dầu. Các phân lớp phenolic chính có trong dầu ô liu là rượu phenolic, axit phenolic, flavonoid, lignan và secoiridoids. Dầu hạt nho chứa một lượng lớn các hợp chất phenolic tương tự, bao gồm flavonoid, axit phenolic, tannin (sacha inchi) và stilbene. Các polyphenol chính trong dầu hạt nho là catechin, epicatechin, trans-resveratrol và Procyanidin B1.
Phục hồi da bằng hợp chất triterpenes
Triterpenes đã được tìm thấy ở nhiều loài thực vật và thường hiện diện trong dầu thực vật. Nhóm hợp chất này chứa nhiều loại phân tử tham gia vào nhiều phản ứng sinh học. Triterpenes có thể gây ra sự di chuyển tế bào, tăng sinh và lắng đọng collagen.
Triterpenes cũng tăng cường quá trình sửa chữa mô da bằng cách giảm thời gian đóng miệng vết thương và điều chỉnh việc sản xuất chất oxy hoá (ROS) trong môi trường vi mô vết thương
Betulin, một dạng triterpene, là thành phần chính của vỏ cây bạch dương, đã được chứng minh lâm sàng có tác dụng đẩy nhanh việc làm lành vết thương cấp tính. Đáng chú ý, triterpenes cũng có nhiều trong bơ hạt mỡ.
Phục hồi da lão hoá bằng dầu olive
Trong dầu olive bao gồm chủ yếu là axit oleic, với một lượng nhỏ các axit béo khác như axit linoleic và axit palmitic. Hơn 200 hợp chất hóa học khác nhau đã được phát hiện trong dầu ô liu, bao gồm sterol, carotenoid, rượu triterpenic và các hợp chất phenolic. Phenol ưa nước là chất chống oxy hóa dồi dào nhất của dầu ô liu. Hàm lượng phenolic có đặc tính chống oxy hóa cao hơn vitamin E. Trên thực tế, các hợp chất phenolic này và hoạt động chống oxy hóa của chúng thể hiện đặc tính chống viêm khi dầu ô liu được đưa vào chế độ ăn uống.
Các nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng việc bôi dầu ô liu lên vết loét do tì đè sẽ cải thiện việc chữa lành vết thương thông qua tác dụng chống viêm, giảm tổn thương oxy hóa và thúc đẩy tái tạo da
Trong một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng của Zahmatkesh và cộng sự, hỗn hợp dầu ô liu, dầu mè và mật ong đã được chứng minh là một phương pháp điều trị bỏng hữu ích, bằng cách ngăn ngừa nhiễm trùng, đẩy nhanh quá trình sửa chữa mô và tạo điều kiện cho quá trình lành vết bỏng
Ngược lại với vai trò tích cực của nó trong việc thúc đẩy lành vết thương và giảm sự phát triển ung thư da, dầu ô liu bôi tại chỗ có tác động bất lợi đến tính toàn vẹn của lớp sừng và chức năng hàng rào bảo vệ da.
Có bằng chứng về việc tăng thoát hơi nước sau khi bôi lên da cẳng tay của những người tình nguyện trưởng thành có và không có viêm da. Các thí nghiệm trên chuột cũng cho kết quả tương tự.
Phục hồi da kháng khuẩn bằng dầu dừa
Dừa bao gồm axit lauric (49%), axit myristic (18%), axit palmitic (8%), axit caprylic (8%), axit capric (7%), axit oleic (6%), axit linoleic. axit (2%) và axit stearic (2%) .
Dầu dừa đã được chứng minh là có hiệu quả và an toàn khi được sử dụng làm chất dưỡng ẩm cho bệnh khô da nhẹ đến trung bình. Trong một nghiên cứu trên bệnh nhân nhi mắc bệnh viêm da nhẹ đến trung bình, việc bôi dầu dừa nguyên chất tại chỗ đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh, cải thiện chỉ số mức độ nghiêm trọng và cải thiện giảm thoát nước của chức năn hàng rào bảo vệ da. Ứng dụng tại chỗ của dầu dừa nguyên chất có hiệu quả trong việc thúc đẩy chữa lành vết thương thông qua quá trình biểu mô hóa nhanh hơn.
Một nghiên cứu mô bệnh học của Nevin et al. cho thấy sự gia tăng tân mạch, tăng sinh nguyên bào sợi, tổng hợp collagen hòa tan pepsin và luân chuyển collagen trong vết thương. Kim và cộng sự đã chứng minh rằng dầu dừa bảo vệ da khỏi bức xạ tia cực tím.
Trong số tất cả các thành phần axit của dầu dừa, monolaurin đã được chứng minh là có ý nghĩa bổ sung. Monolaurin là một monoglyceride có nguồn gốc từ axit lauric. Nó bao gồm gần 50% hàm lượng chất béo của dừa. Monolaurin thể hiện hoạt động kháng khuẩn bằng cách phân hủy màng lipid của vi khuẩn được bọc lipid bao gồm Propionibacter Acnes , Staphylococcus Aureus và Staphylococcus cholermidis . Dầu dừa ở nồng độ từ 5% đến 40% thể hiện hoạt tính diệt khuẩn chống lại Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Proteus Vulgaris và Bacillus subtilis. Các nghiên cứu tế bào cũng chỉ ra rằng monolaurin thể hiện hoạt tính kháng virus và kháng nấm.
Phục hồi da lão hoá bằng dầu mè
Dầu mè có nguồn gốc từ Sesamum indicum . Dầu mè đã được sử dụng trong nhiều mặt hàng thực phẩm trong 6000 năm qua. Hạt mè chứa một lượng đáng kể lignan như sesamin, sesamolin và sesaminol , tất cả đều có hoạt tính chống oxy hóa.
Sesamin có tính kỵ nước cao. Một mối tương quan tích cực đáng kể đã được quan sát thấy giữa hàm lượng dầu trong hạt mè và hàm lượng sesamin trong dầu. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng dầu mè tại chỗ trên da có thể làm giảm căng thẳng oxy hóa bằng cách ức chế sản xuất xanthine oxyase và oxit nitric ở chuột. Dầu mè đã được sử dụng trong y học cổ truyền để giảm đau do viêm khớp và vết thương. Massage bằng dầu mè đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm đáng kể mức độ đau đớn của bệnh nhân bị chấn thương chân tay.
Trong mô hình chuột có phản ứng viêm cấp tính do tinh thể monosodium urate monohydrate (MSU) gây ra trong khoang giả mạc, dầu mè dùng đường uống làm giảm viêm.
Trong một nghiên cứu lâm sàng của Shamloo và cộng sự, việc bôi dầu mè tại chỗ đã được chứng minh là làm giảm mức độ nghiêm trọng của cơn đau và giảm tần suất sử dụng thuốc chống viêm không steroid ở bệnh nhân chấn thương.
Dầu mè bôi ngoài da cũng bảo vệ da khỏi bức xạ tia cực tím. Ngoài ra, dầu mè còn cho thấy tác dụng ngăn ngừa ung thư da ở mô hình chuột bị ung thư da với quá trình gây ung thư hai giai đoạn. Thành phần của nó, sesamol, cũng đã được chứng minh là có vai trò trong việc phòng ngừa bằng hóa chất.
Xem thêm công dụng đa di năng của dầu mè ép lạnh trong skincare nữ giới và chăm sóc sức khỏe gia đình: https://noomfood.com/cong-dung-dau-me-den-ep-lanh/
Phục hồi da khô nhăn nheo bằng dầu bơ
Dầu bơ rất giàu axit linoleic (6,1–22,9%), axit linolenic (0,4–4,0%) và axit oleic (31,8–69,6%).
Dầu bơ cũng chứa β-sitosterol, β-carotene, lecithin, khoáng chất và vitamin A, C, D và E.
Dầu bơ là một nguồn dưỡng chất tuyệt vời cho làn da khô, hư tổn hoặc nứt nẻ khô nặng. Nghiên cứu đã được tiến hành về tác dụng của việc bôi dầu bơ lên mô hình vết thương ở chuột, cho thấy như một cách đẩy nhanh quá trình tái tạo da, tái tạo biểu mô nhanh hơn và hàm lượng hydroxyproline cao hơn ở vết thương đã được chữa lành. Việc bôi dầu bơ tại chỗ ở chuột cũng đã được chứng minh là làm tăng tổng hợp collagen và giảm số lượng tế bào viêm trong quá trình chữa lành da.
Tham khảo thêm công dụng dầu bơ trong chăm sóc da, đặc biệt da nhạy cảm: https://noomfood.com/cong-dung-dau-bo/
Phục hồi da mụn bằng dầu jojoba
Dầu jojoba thể hiện tính ổn định oxy hóa cao và khả năng chống thoái hóa. Nó đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc tăng cường hấp thu thuốc bôi.
Hàm lượng cao của sáp este làm cho dầu jojoba trở thành một lựa chọn sửa chữa tốt cho các bệnh da liễu có hàng rào bảo vệ da bị thay đổi, chẳng hạn như viêm da tiết bã, viêm da chàm, AD và mụn trứng cá.
Dầu jojoba cũng có tác dụng chống viêm đã được chứng minh, có khả năng sử dụng trong nhiều tình trạng da khác nhau bao gồm nhiễm trùng da, lão hóa da.
Trong nghiên cứu của nhóm tác giả còn có cả dầu lạc, dầu hướng dương, dầu hạt nho, dầu agran, dầu hạt rum, dầu đậu nành, dầu hạt lựu, thầu dầu, dầu yến mạch, hạnh nhân, mơ đắng, dầu hạt mỡ, dầu hoa cúc, cũng cho thấy các tác dụng phục hồi da của dầu thực vật đối với da.
Kết luận
Việc bôi dầu thực vật trên da có thể có tác dụng khác nhau trên da tùy theo thành phần của chúng và bối cảnh sinh lý bệnh của da. Có dầu cấp ẩm cho da, có dầu cũng khiến da khô hơn nhưng chữa lành viêm da. Thành phần dầu thay đổi tùy theo phương pháp chiết xuất khác nhau.
Các thành phần của dầu thực vật: triglyceride, phospholipid, FFA, hợp chất phenolic và chất chống oxy hóa có thể hoạt động hiệp đồng theo một số cơ chế:
- Cân bằng nội môi hàng rào da
- Hoạt động chống oxy hóa
- Đặc tính chống viêm
- Kháng khuẩn trực tiếp và gián tiếp điều chỉnh tăng các peptide kháng khuẩn.
- Thúc đẩy quá trình lành vết thương, phục hồi da và đặc tính chống ung thư.
Cách ứng dụng dầu thực vật ép lạnh trong phục hồi da chuẩn y khoa, noom đã có bài viết chi tiết: https://noomfood.com/duong-da-bang-dau/
Các nghiên cứu trong tương lai có thể bổ sung vào những phát hiện hiện tại để hiểu rõ hơn về các loại dầu này, từ đó có tiềm năng phát triển các phương pháp điều trị da liễu và các sản phẩm chăm sóc da sử dụng các loại dầu này.
(Miễn trừ trách nhiệm: Bài viết thông tin từ Noom được tổng hợp, lượt dịch chia sẻ không phải là phát đồ điều trị hay tư vấn y tế. Nếu bạn muốn tham vấn chữa bệnh vui lòng tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế có thẩm quyền trước khi đưa ra các quyết định về chăm sóc sức khỏe.)
Tư liệu tham khảo
https://noomfood.com/cac-van-de-ve-da-thuong-gap/
ncbi.nlm.nih.gov/core/lw/2.0/html/tileshop_pmc/tileshop_pmc_inline.html?title=Click%20on%20image%20to%20zoom&p=PMC3&id=5796020_ijms-19-00070-g001.jpg
woundsource.com/patientcondition/infected-wounds
hncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2903966/#:~:text=Wound%20healing%2C%20as%20a%20normal,inflammation%2C%20proliferation%2C%20and%20remodeling.
onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/ptr.6524#:~:text=The%20fatty%2Dacid%20components%20of,effective%20for%20lipid%20barrier%20repair.
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28707186/
https://www.researchgate.net/publication/332566501_Development_and_evaluation_of_a_vegetable_oil_blend_formulation_for_cutaneous_wound_healing
https://www.medicalnewstoday.com/articles/325260#risks
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5796020/
https://www.nature.com/articles/nrm1619
https://www.researchgate.net/figure/The-structures-of-the-cornified-envelope-and-corneodesmosome-Involucrin-forms-the_fig3_321164595
Bài viết cùng chủ đề
Cấu Trúc Làn Da Người Và Những Yếu Tố Tác Động Tới Làn Da
Phương Pháp Dưỡng Da Bằng Dầu Ép Lạnh – Dưỡng Da Tối Giản
6 Bài Học Khi Dưỡng Da Bằng Dầu – 1 Bước Skincare Tối Giản
