Nên Dùng Bột Giặt, Nước Giặt hay Xà Bông Giặt Đồ

Chuyện giặt giũ trong xã hội hiện đại gắn chặt với bột giặt, nước giặt như một điều hiển nhiên. Ít ai biết rằng từ xa xưa, hàng nghìn năm trước công nguyên, xà bông giặt đồ mới là phát minh đầu tiên trong lịch sử các chất tẩy rửa của con người.

Cùng một công dụng làm sạch quần áo, bột giặt, nước giặt có gì khác biệt với xà bông giặt đồ?

Bản chất của bột giặt, nước giặt và xà bông giặt đồ

Xà bông giặt đồ tự nhiên từ xa xưa

Xà bông hay xà phòng là một chất vệ sinh tự nhiên, diệt vi khuẩn. Xà bông có thành phần chính là muối natri hoặc kali của axit béo. Để tạo ra xà bông, người ta cho chất béo tác dụng với kiềm tạo nên phản ứng xà phòng hoá.

Xà bông rửa trôi vết bẩn theo cơ chế đẩy từ các mixen khối cầu. Các phân tử xà bông có hai đầu, một đầu là hiđrocacbon kị nước, còn một đầu là ion kim loại ưa nước. Khi tiếp xúc với các vết bẩn, vết dầu mỡ bám, đuôi kị nước sẽ quay vào trong vết bẩn, đầu ưa nước hướng ra ngoài tạo thành một khối cầu tách vết bẩn ra khỏi bề mặt.

Theo dấu tích của các nhà khảo cổ học, Người Babylon cổ đại đã biết làm xà phòng từ năm 2800 trước Công nguyên. Họ đã tìm thấy dấu tích của các vật liệu giống xà bông trong các ống đất sét với dòng chữ “mỡ đun sôi với tro” (chất béo kết hợp với kiềm theo nguyên lý cấu thành xà bông).

Công thức xà bông đơn giản từ mỡ động vật và tro được sử dụng và lưu truyền rộng rãi không chỉ ở châu Âu mà còn châu Á. Ở Trung Quốc, các bộ tộc du mục sống phần lớn theo mô hình tự cung tự cấp vẫn duy trì công thức đó cho đến gần đây.

Xà bông giặt đồ là một bước ngoặt lớn trong công cuộc giặt giũ của loài người. Ở Châu Âu thế kỷ 6, làm xà bông đã trở thành một nghề. Đến thế kỷ 7 đã trở thành một môn nghệ thuật Ý, Tây Ban Nha và Pháp.

Bột giặt, nước giặt ra đời trong xã hội hiện đại

Năm 1908, chiếc máy giặt điện đầu tiên ra đời. Cùng sự tăng lên của nhu cầu giặt giũ, sử dụng chất lỏng làm sạch, bột giặt, nước giặt ra đời và trở nên phổ biển vào khoảng năm 1960. Chúng được quảng cáo rầm rộ với sự tiện lợi, tiết kiệm khi sử dụng cùng máy giặt.

Từ xà bông hai thành phần đơn giản, bột giặt được thêm thắt vô vàn các hợp chất hoá học. Trong cuốn Bách khoa toàn thư về Hoá học công nghiệp của Ullmann (Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry), bột giặt có thể chứa:

• Chất tạo màng (xấp xỉ 50% trọng lượng)
• Chất hoạt động bề mặt (15%)
• Chất tẩy trắng (7%)
• Enzyme (2%)
• Chất chống lắng đọng đất
• Chất điều chỉnh bọt
• Chất ức chế ăn mòn
• Chất tăng trắng quang học
• Chất ức chế chuyển thuốc nhuộm
• Hương liệu
• Thuốc nhuộm
• Các chất độn và chất hỗ tạo đặc

Nhờ vào hàng chục chất hoá học này, bột giặt tự tin được quảng cáo sạch bong, trắng sáng, lưu hương bền lâu.

Nước giặt về cơ bản có thành phần không khác biệt với bột giặt. Nước giặt ra đời tối ưu cho việc sử dụng máy giặt với khả năng lưu hương nổi bật hơn.

Rất nhanh sau khi ra đời, bột giặt, nước giặt đã chiếm lĩnh thị trường bởi đa dạng các chức năng bổ trợ, độ tiện lợi, dễ bảo quản. Thời điểm này, thế giới cũng bước vào giai đoạn chuyển giao từ Kỷ nguyên bán hàng (The Sales era) sang kỷ nguyên Marketing (The Marketing era). Ngành sản xuất bột giặt phát triển, quảng cáo lên ngôi, khiến xã hội hiện đại quên mất rằng xà bông giặt đồ từng tồn tại hàng nghìn năm trước.

3 lưu ý khi chọn bột giặt, nước giặt hay xà bông giặt đồ

Để quyết định lựa chọn bột giặt/nước giặt hay xà bông giặt đồ, phải cân nhắc đến các yếu tố vệ sinh, sức khoẻ tổng thể (làn da, khứu giác,…) và môi trường chung.