Là vùng nông nghiệp trọng điểm cây ăn quả, Tây Nguyên đang đối diện với tình trạng thiếu nước tưới mùa khô trầm trọng, hạ tầng kỹ thuật sản xuất. Cùng với cách trồng bơ sinh thái, Noom xin phép được góp 1 chút công sức bé nhỏ chia sẻ với nông dân sinh thái Tây Nguyên qua hai loại quả chịu hạn là macca và quả bơ để sản xuất dầu ép lạnh.
Sự giao thoa về trăn trở bền vững đã dẫn đến các thuận lợi trong canh tác, sản xuất hữu cơ tự nhiên mà chúng tôi đã áp dụng từ 2017. Noom điểm lại một vài tiêu chuẩn kèm hình ảnh thực tế được ứng dụng cụ thể tại nông trại bơ hữu cơ sinh thái Di Linh Lâm Đồng, 2ha từ độ cao 700m so với mực nước biển.
Hàng rào sinh thái
Bao bọc và bảo vệ farm tưởng chừng là vai trò của thép gai bê tông nhưng không, tính sinh thái trong hàng rào này mang lại lợi ích sống còn và cực kỳ quan trọng cho một farm canh tác bền vững.
- Giúp cách ly nguồn nước, cách ly không khí, gió, môi trường lây nhiễm chéo,
- Phòng ngừa, giảm thiệt hại khi sạc lở
- Giảm tác động khi gặp tốc độ gió bão
- Phòng chống xâm nhập từ bên ngoài nhưng vẫn rất thân thiện
- Tạo nơi ở của các loài động vật như rắn chuột, tôn trọng chúng, nhà ai nấy ở…
- Tạo vùng tiểu khí hậu (như là 1 ốc đảo giữa sa mạc)
- Tạo hệ sinh thái cân bằng cho nhiều động vật tự cân bằng với nhau. Như chim, rắn, chuột có nhiều thức ăn tại hàng rào.
Hàng rào sinh thái bảo vệ hệ sinh thái bên trong như một bước tiên phong để bắt đầu nuôi dưỡng đất và trồng những loài cây đa dạng trong vườn.
Đa loại, loài cây, tầng tán, bộ rễ
Farm bơ sinh thái được trồng đa dạng các loại cây, loài cây, đa dạng tầng tán, đa dạng bộ rễ nhằm cân bằng dinh dưỡng giữa các loại cây, cân bằng sinh thái và phòng ngừa sâu bệnh như khi canh tác độc canh.
Chúng tôi trồng sầu riêng, mít, mận, cóc, cây ăn trái… và cây cây lâm nghiệp như cây trắc, cây muồng để chống xói mòn, giữ nước như một loại máy bơm sinh học tự động giúp làm mát đất. Cây muồng có tác dụng che phủ đất, rễ tiết ra các chất đạm để các cây xung quanh có thể hấp thụ đạm trong dễ của cây muồng. Thậm chí, tận dụng cây gỗ làm trụ tiêu cộng sinh và tạo thêm nguồn thu.
Đây là yêu tố bắt buộc để giảm thiểu các rủi ro sinh thái lẫn tài chính nhưng vẫn chưa đủ.
Xem thêm: Khái Niệm Tổng Quát Về Canh Tác Nông Nghiệp Bền Vững – Vườn Rừng
Nuôi cỏ giữ đất trong cách trồng bơ sinh thái
Chúng tôi nuôi cỏ để giữ ẩm trong đất, vi sinh vật đất để luôn tơi xốp, rễ phát triển nhiều hơn. Cỏ được tự do phát triển cao rồi phát cỏ tạo lớp mùn cho đất và độ ẩm cho vi sinh đật sống dưới đất. Việc dùng thuốc cỏ chỉ được lợi trước mắt, tạo tác hại thoái hoá đất và mất thời gian nhiều năm để phục hồi.
Việc phát cỏ thường chỉ diễn ra vào trời mưa, không phát cỏ lúc trời nắng tránh đất bị phơi nắng, bốc hơi nước khiến cây nhanh héo.
Cỏ được xem như một ưu ái của tạo hoá để giữ ẩm cho đất và tạo môi trường cho hệ vi sinh vật trong đất, cũng là một tư duy quan trọng để nuôi dưỡng hệ vi sinh vật trong đất, chính là thang đo dinh dưỡng của thực phẩm hữu cơ.
Xem thêm: Lạc Hữu Cơ Sinh Thái – Quy Trình Canh Tác & Quản Lý Cỏ Dại
Tấp tủ ủ phân
Thức ăn của hệ vi sinh vật trong đất chính là những rác thực vật, phân xanh hoai mục trong vườn, tự nhiên và bền vững như cách rừng tự nhiên tự nuôi dưỡng bằng những cây lá khô tự phân huỷ. Khi đó, chúng ta không cần tốn công và tiền bạc cho việc phun hoá chất hoặc thuốc bảo vệ thực vật.
Cây bơ sinh thái được dùng phân tự ủ từ vỏ cafe và phân cuốc từ 8 tháng đến 1 năm, càng hoai mục càng tốt và bón vào 2 giai đoạn quan trọng nhất trong năm là sau thu hoạch và đậu trái non để giúp cây có chất dinh dưỡng và phục hồi kịp thời.
Cân bằng giữa côn trùng gây hại và thiên địch
Đây là khâu oải nhất với người trồng nông nghiệp độc canh hoặc hoá chất, sâu hại dịch bệnh có thể cuốn trôi công sức nhiều năm ròng.
Một khi đã nuôi dưỡng đất thành công và kiên định với phương thức canh tác bền vững, cân bằng sinh thái giữa côn trùng gây hại và thiên địch là điều song hành đặc biệt.
Vườn bơ được nuôi thêm tổ ong để thụ phấn cho bơ với cafe, ong này là ong rừng tự nhiên. Các tổ kiến tự hình thành cũng được giữ nguyên để lên cây ăn sâu. Các loại thiên địch có sẵn nơi trú ngụ, ẩn náu và tìm kiếm thức ăn như hàng rào sinh thái kể trên.
Cả farm như một hệ sinh thái cân bằng thu nhỏ, thu hút các loài về để sinh sống và tự cân bằng cùng nhau.
Xem thêm: Tấp Tủ – Kỹ Thuật Thay Thế Bón Phân Trong Canh Tác Vườn Rừng
Tưới tiêu đủ và kịp thời
Với loài cây chịu hạn như bơ, việc tưới nước hai lần một tháng vừa sức để người nông dân Tây Nguyên có thể xoay xở cùng với thời tiết khắc nghiệt. Trải qua 7 năm với lối canh tác đi ngược với số đông, người nông dân tin tưởng vào tri thức bản địa và kiến thức khoa học tích góp được, chứng minh sự bền vững thiết thực.
Xem thêm: Thiết Kế Hệ Thống Tưới Tiêu Trong Canh Tác Vườn Rừng
Kinh nghiệm xương máu giờ đã cũng cố cho sự kiên định bền bỉ trong lối canh tác thuận tự nhiên. Đây là giai đoạn chúng ta không cần chứng minh về hiệu quả hay rút kinh nghiệm, đã đến lúc cần hiểu rõ bản chất và áp dụng sát sao, học hỏi lẫn nhau để trả lại sự giàu có của đất, nuôi dưỡng sức khoẻ cơ thể, tạo sinh kế và tăng giá trị tuần hoàn sinh thái.
Những nhà nông có cùng trăn trở và sự kiên định sẽ là sự cộng hưởng vươn cao tuyệt vời cho dù bạn mới hay đã hoạt động lâu năm. Như cây lâm nghiệp làm trụ đỡ vững vàng cho cây tiêu để tạo thêm nông sản giá trị đích thực. Chúng ta cũng như tự nhiên, tương tựa nhau cùng phát triển.