Tết Đoan Ngọ – Dịp Hồi Phục Sức Khỏe Gia Đình, Cầu Mùa Bình An

Có thế bạn chưa biết, tháng Tý lạnh nhất trong năm và ngược lại, tháng Ngọ, giờ Ngọ nóng cực đỉnh trong năm. Dân gian gọi thời điểm này là Tết Đoan Ngọ – Mùa lễ rộn ràng các ứng dụng cầu may lẫn sức khỏe gia đình.

Ngọ cũng được hiểu theo hướng chính nam, nhắm vào mùa hè, trùng với ngày Hạ Chí của năm, thời tiết lúc này thay đổi từ lạnh sang nóng. Vì thế, Tết Đoạn Ngọ diễn ra các nghi thức cúng bái, cầu lễ vào đúng ban trưa.

Tết Đoan Ngọ với nhà nông

Chữ Đoan Ngọ như cột mốc đánh dấu chuyển mùa, đặc biệt ứng dụng trong thời biểu sinh hoạt của người dân trồng lúa nước, bắt đầu chuyển đổi vụ canh tác trong năm, lưu ý tưới tiêu, chăm sóc cây trồng.

Côn trùng là loài máu lạnh nên khi trời nóng, chúng sẽ ấm lên và có thêm năng lượng để tìm kiếm thức ăn. Nếu bạn sống ở nơi đặc biệt ẩm ướt trong những tháng mùa hè, hoạt động của côn trùng sẽ còn dữ dội hơn vì nhiều loài gây hại phát triển mạnh ở nhiệt độ và độ ẩm.

Nhiệt độ càng cao, mùa hè càng dễ tập hợp nhiều loại sâu hại cắn phá mùa màng, Tết Đoan Ngọ còn gọi là Tết sâu bọ với các nghi thức cúng kính vào đúng ngày Ngọ, giờ Ngọ cầu giảm nạn sâu bọ, mùa màng bội thu.

Không chỉ thế, từ hái thuốc lá ngoài vườn, đến vào trong nhà, các thành viên gia đình tắm rửa, uống nước và ăn các món ăn thanh sạch cơ thể… Lúc cúng, gia chủ tranh thủ vận động cơ thể như một phong tục tự xa xưa.

Tết Đoan Ngọ với hệ vi sinh đường ruột

Thân thổ bất nhị, trời nóng đỉnh điểm gặp nạn sâu bọ ngoài vườn thì trong ruột của chúng ta cũng có các loại ký sinh gây hại ngoi lên và chúng nằm sâu trong bụng, không phải lúc nào cũng diệt được.

Tết Đoan Ngọ là thời điểm nóng nực nhất, hệ vi sinh vật của chúng cũng nhạy cảm với nhiệt, nhiều bệnh tất phát sinh. Một giải pháp dân gian là ăn rượu nếp lên men để sâu bọ trong người say, sau đó ăn hoa quả chua, chát để cho chúng yếu đi. Tất cả việc này dùng để diệt trừ phòng bệnh, giữ gìn sức khỏe.

Chính vì vậy, sau đàn cúng, cả nhà quây quần ăn những thứ quả chua, cơm rượu nếp, bánh tro… để thanh lọc cơ thể, xua đuổi bệnh tật. Rượu nếp than cũng là món ăn phổ biến để trong dịp Tết Đoan Ngọ.

Theo Đông Y, Tết Đoan Ngọ cực dương, trùng độc trong cơ thể cũng được dịp phù hợp để giảm trừ, nhiều phụ huynh tắm gội, nhỏ thuốc mắt và trừ giun sán bằng hạt cây lá dân gian.

Ở thành phố, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân thường mua lá thuốc mồng 5 với các loại cây tươi hoặc khô được cắt gói phơi sẵn như hà thủ ô, ngũ gia bì, từ bi, dẻ, chè dung, chè xanh… Cô bác từ các vùng quê cũng đúng lịch mang các loại thuốc này đến khắp các chợ, như một ý nghĩa trân trọng cây cối mùa màng, bình an làng xóm.

Các loại lá thuốc nhiều vị với từng công dụng cụ thể như ngủ ngon, giải nhiệt… được người xưa rất chuộng, giữ gìn tinh thần nuôi dưỡng sức khỏe gia đình, gom vào tủ thuốc gia đình, nấu nước uống dần hoặc tắm, rửa…

Đặc biệt nhất trong năm, Tết Đoan Ngọ được chúng tôi đặc biệt trân trọng như một ngày quốc lễ, các nhân sự ở xưởng được nghỉ ngày ngày để thư thả chăm nom vườn tược và các việc đồng áng, dọn dẹp chăm sóc gia đình.

Một dịp để nhắc nhớ về những nông sản, sản phẩm mình cùng các cô chú thế hệ U70, 60, 50 đến các bạn gen Z, làm một cách tỷ mẫn, không chỉ dừng lại trong đàn cúng mồng năm với các món tập tục, mà nhớ kỹ thường xuyên trong từng hành động, từng sản phẩm làm ra để nuôi dưỡng sức khỏe gia đình mỗi ngày.

Thông qua một lối sống bền vững, kế truyền từ nhiều thế hệ, Tết Đoan Ngọ thực sự là tập tục thời thượng cần được trân trọng, tập trung và phát huy.

Tư liệu tham khảo

https://www.wkyc.com/article/news/health/hot-temperatures-impact-your-gut-microbiome/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8552956/

https://www.researchgate.net/publication/362819754_Alleviation_of_loperamide-induced_constipation_with_sticky_rice_fermented_huangjiu_by_the_regulation_of_serum_neurotransmitters_and_gut_microbiota

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9325588/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9951866/