Gieo mạ trồng lúa hữu cơ

Khi những cơn nắng gắt gao của mùa hè bắt đầu đỏ đồng cũng là lúc bà con nông dân Điện Phương hối hả xuống giống chuẩn bị cho vụ hè thu. Guồng quay nông vụ cứ thế mà chạy, gieo mạ đầu xuôi đuôi lọt.

Bởi chỉ cần tỉ mỉ công đoạn gieo mạ từ đầu thì bước cấy tiếp theo sẽ nhàn tênh, không phun thuốc cỏ vì cấy không có cỏ, khoẻ về sau, lợi về cuối:

• Ủ giống: Giống thuần TBR1 được ngâm 12 giờ, vớt ráo cho thông thoáng 12 giờ tiếp theo, lặp lại ngâm và vớt ráo như vậy một lần nữa để đảm bảo hạt nảy mầm đều.

• Bang đất làm luống: Vụ hè thu có lợi thế về thủy lợi nên mạ thường được gieo trực tiếp trên ruộng. Nhằm cho thảm mạ đủ chuẩn về độ dày, chúng tôi múc, cày bừa đất kỹ càng, lên luống, san phẳng bằng rắp và trải lớp vật liệu chống thấm tránh rễ mạ bám sâu xuống đất và dễ dàng kiểm soát độ ẩm. Nước cũng được dẫn vào các rãnh xung quanh để giữ ẩm xuyên suốt cho nền mạ.

• Chuẩn bị giá thể: Là hỗn hợp được pha trộn tỉ lệ chuẩn giữa bùn, trấu, tro, xơ dừa và phân hữu cơ, giá thể đảm bảo dinh dưỡng, độ ẩm và thoáng khí để mạ non bén rễ mạnh mẽ và phát triển thành thảm đều rơ trên luống. Đất bùn giúp hạt bám chắc, làm nền cho rễ mạ bện chặt thành tấm thảm. Xơ dừa giúp giữ ẩm và làm đất tơi xốp, cho phép rễ mạ thở dễ dàng.

• Nền mạ: Trải đều giá thể trên lớp vật liệu chống thấm đã định hình khung dày độ 3 phân, tiếp tục dùng cây gỗ hoặc ống tròn làm phẳng bề mặt, chuẩn bị cho công đoạn gieo mạ.
• Gieo mạ: Rải thủ công lên bề mặt với mật độ vừa phải, không dày hay chồng chéo lên nhau để cạnh tranh dinh dưỡng, cũng không mỏng để đảm bảo năng suất vụ mùa. Có thể dùng một nhánh cây nhỏ nhúng nước rơ nhẹ trên mặt trấu để hạt trải đều và cấp ẩm bổ sung cho bề mặt.

Nếu trời nắng gắt, bà con sẽ giăng lưới che chắn cho mạ non khỏi bị cháy lá hay héo rũ vì sốc nhiệt. Lưới còn giúp giữ lại độ ẩm cho nền mạ và không khí xung quanh, làm chậm quá trình bốc hơi nước.

Chưa bàn đến chuyện, bà con chọn gieo mạ cấy lúa thay vì gieo sạ, giúp ruộng lúa giảm đáng kể lượng cỏ dại mà không phun thuốc diệt cỏ, tiết kiệm công làm cỏ, hướng đến nông nghiệp bền vững.

• Cày nhuyễn, ngâm kỹ: Trước khi cấy, ruộng được cày nhuyễn, ngâm nước lâu để chôn vùi, ức chế và loại bỏ phần lớn hạt cỏ và mầm cỏ dại.
• Mạ khoẻ lấn cỏ: Mạ từ 20-22 ngày tuổi có bộ rễ và lá khoẻ mạnh, dư sức chiếm lấy ánh sáng, cạnh tranh chất dinh dưỡng với cỏ. Cỏ dại mới nhú sẽ bị thiếu ánh sáng và không gian để phát triển, làm chậm hoặc ức chế quá trình sinh trưởng.
• Cấy lúa dễ làm cỏ: mật độ cấy đều giúp ruộng ngay hàng thẳng lối, dễ dàng đi trên ruộng làm cỏ thủ công (nếu cần), cây lúa phát triển khoẻ mạnh đồng đều.

Bà con xem đất như một sinh thể để nuôi dưỡng hệ vi sinh vật trong đất, không sử dụng các thành phần phi nhân tạo như phân hoá học, thuốc cỏ, thuốc diệt mầm…, giữ tấc đất tấc vàng chính là nuôi đất, nuôi chính mình.