EN
Cùng Noom tìm hiểu về sự thật về chất béo chuyển hóa transfat và chất béo bão hòa mà bấy lâu nay đã khiến chị em hoang mang.
Câu chuyện về trans fat và chất béo bão hòa trên Tivi- báo chí đánh lận con đen, “tẩy não” chị em chúng ta trong vài thập kỷ. Họ đã mặc nhiên tuyên bố :
- Chất béo chuyển hóa (trans fat) là chất béo xấu
- Chất béo bão hòa gồm cả mỡ lợn, mỡ gà, mỡ động vật, dầu dừa là chất béo xấu.
- Cứ chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa là xấu và 2 loại chất béo này gây ra bệnh tim mạch, béo phì, đột quỵ, tiểu đường, ung thư, gây mỡ trong máu…
Vậy vì sao ông bà tôi, dòng dõi người Việt ăn mỡ lợn tỷ năm, ăn dầu lạc nghìn năm mà người Việt Nam vẫn sinh sôi, con đàn cháu đống?
Vì sao người Châu Âu ăn bơ bò, phô mai là chất béo bão hòa cũng tỷ năm họ vẫn mỗi ngày một giàu có, tới mức mọi nghiên cứu, phát ngôn từ họ gần như là “thánh chỉ” với số đông.
Họ đã nói đúng nhưng chỉ là 1 nửa sự thật , nên họ lừa được chúng ta trong khoản thời gian dài, chúng ta đã sợ hãi, bỏ cả mỡ lợn, mỡ gà , da gà ,bỏ luôn cơm dừa béo , bỏ luôn dầu dừa , bỏ dầu lạc đi chọn chất béo thực vật chưa bão hòa là dầu thực vật tinh luyện, là bơ thực vật, là kem sữa béo thực vât để thay thế chất béo truyền thống bao đời của người Việt ta.
Vậy 1 nửa sự thật kia là gì ?
I. SỰ THẬT THỨ NHẤT
Transfat gồm 2 loại: NHÂN TẠO VÀ TỰ NHIÊN
– Transfat tự nhiên: có trong sữa bò, thịt động vật nhai lại, hạt lạc, dừa…
– Chất béo chuyển hóa ( transfat) nhân tạo: dầu thực vật tinh luyện được thêm 1 hydro để cho thành bơ ở dạng rắn và nửa rắn. Quá trình hydro hóa này cần chất xúc tác hóa học hoặc/và đẩy nhiệt độ lên rất cao, làm tăng nhiệt độ nóng chảy, tạo nên một loại chất béo không tồn tại trong tự nhiên.
Thế là người ta đã gộp chung cả tự nhiên và nhân tạo lại thành 1 để truyền thông khiến chúng ta e dè những chất béo từ bơ bò, từ dầu phộng, từ dừa mà chuyển sang dầu thực vật tinh luyện đã được loại bỏ trans fat bằng phương pháp tinh luyện dầu độc hại
Trong khi chất béo chuyển hóa trans fat tự nhiên trong các thực phẩm tự nhiên bị bôi xấu thì rất ít người tiêu dùng biết về sự tồn tại của chất béo chuyển hóa nhân tạo trong các thực phẩm công nghiệp điển hình dưới đây mới là tội đồ nhân tạo gây hại cho sức khỏe.
MARGARINE – Bơ thực vật và SHORTENING – Mỡ trừu
Hai sản phẩm này chính là chất béo chuyển hóa transfat nhân tạo đình đám phổ biến từ quán ăn vỉa hẻ tới nhà hàng cao cấp.
Margarine- bơ thực vật và shortening- mỡ trừu là hai thành phần gần như không thể thiếu trong các loại bánh công nghiệp và cả các tiệm bánh bakery. Chúng thay thế và bổ trợ cho nhau, làm tăng độ béo, thơm ngon và thời gian bảo quản của các loại bánh. Chúng ngang nhiên thay thế cho bơ bò tự nhiên.
Các tiệm bánh hay công ty sản xuất bánh kẹo, bánh xốp thường hay sử dụng margarine và shortening để làm tất cả các loại bánh thương mại trên thị trường như bánh rán và bánh nướng bao gồm bánh ngọt, vỏ bánh, bánh quy, bánh pizza đông lạnh, bánh quy giòn…
Họ đã dùng chất béo chuyển hóa trans fat nhân tạo để thay thế dầu tự nhiên, bơ bò tự nhiên để chiên, thay thế cho sữa bò tự nhiên để làm lớp kem bơ, các loại bánh ngàn lớp cần bơ, dầu nhiều . Các loại bánh cần giòn, trái cây sấy giòn. Chúng giữ được màu sắc, cấu trúc , form dáng bánh sinh nhật có lớp kem bên ngoài đứng sừng sững , giữ form dáng chuẩn đẹp tuyệt và vị béo ngậy , giúp các món chiên, khoai tây chiên, các loại snack, bim bim, các loại bánh giòn lâu, không bị chảy ở nhiệt độ thường, khó ôi thiu. Thậm chí, rất nhiều loại bánh có thể giữ 2 tháng mà không cần chất bảo quản.
Nếu bạn đang tưởng tượng đến món ốc hương xào bơ tỏi, thì chính là nó đấy, bơ vàng béo ngậy đó có khả năng rất lớn là margarine bơ thực vật.
Và tất nhiên giá thành của chúng thì rẻ hơn nhiều, dễ làm hơn nhiều trong việc bạn cần bắt kem làm bánh.
Thành phần có shortening, dầu cọ tinh luyện, transfat là 0 nhưng kết quả kiểm nghiệm thực tế là có. (kết quả phân tích mẫu số 10071105/107315 của Cty Cổ phần Khoa học công nghệ Sắc Ký Hải Đăng)
Tương tự, rất nhiều quán ăn và thậm chí nhà hàng cao cấp đã chọn dùng bơ thực vật nhân tạo và mỡ trừu nhằm tăng thời gian bảo quản và khiến thực phẩm trông bắt mắt hơn như món xào cần màu đẹp, giữ hình dáng của thịt cá, rau củ đẹp màu, giòn lâu, chiên đi chiên lại không bị ôi dầu.
Vào tháng 11 năm 2013, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã khẳng định dầu hydro hóa một phần cũng chính là bơ thực vật nhân tạo và mỡ trữu nhân tạo cũng chính là chất béo chuyển hóa nhân tạo không còn được Công nhận là An toàn (GRAS) trong thực phẩm dành cho con người.
Một số quốc gia như Đan Mạch, Thụy Sĩ và Canada cùng các khu vực pháp lý tại California, Thành phố New York, Baltimore và Quận Montgomery, MD đã giảm hoặc hạn chế việc sử dụng chất béo chuyển hóa transfat nhân tạo trong các cơ sở dịch vụ thực phẩm.
Ngành F&B là một thị trường luôn béo bở bởi nhu cầu ăn uống cơ bản không thể thiếu và khách hàng trẻ tuổi ngày càng “chịu chi” hơn. Nếu ra ngoài hàng quán, khả năng rất cao rằng cơ thể bạn, con bạn đang tiêu thụ 1 lượng chất béo chuyển hóa nhân tạo lớn. Không chỉ trong thực phẩm, mà ngay cả đồ uống, bạn cũng khó lòng thoát khỏi “trans fat nhân tạo”, đặc biệt là kem béo thực vật.
KEM BÉO THỰC VẬT
Kem béo thực vật có nơi gọi sữa béo thực vật cũng chứa 1 lượng chất béo chuyển hóa transfat nhân tạo khổng lồ với thành phần dầu cọ hydro hóa, kem béo thực vật thường được sử dụng ở nhiều loại thức uống cần kem tạo độ béo, bắt mắt, giá cả thấp và giữ form dáng chuẩn được lâu.
Kem béo thực vật thường được dùng trong các món bánh kem sinh nhật, bánh kem đám cưới, bánh cần kem giữ vững form dáng, không bị chảy nhưng kem vẫn béo, dễ dàng thao tác bắt kem, dễ tạo hình thu hút, các món nước uống cần độ béo như trà sữa cần chất kem béo màu trắng, các loại smoothie, các loại chè ít ngọt cần sữa béo màu trắng.
Kem béo thực vật được lựa chọn thay thế 1 phần cho nước cốt dừa, sữa bò vì giá thành rẻ, hương vị trung tính dễ pha chế để lâu không bị chua , không ôi thiu, dễ vận chuyển bảo quản hơn.
Bạn có thể tự kiểm tra trên thành phần dinh dưỡng của các loại này, cụm từ “hydro hóa” hay “dầu tinh luyện” hay “shortening” là keyword để đánh tráo khái niệm về chất béo chuyển hóa nhân tạo.
Nhưng rất ít người nói cho bạn biết những sản phẩm công nghiệp này sử dụng chất béo chuyển hóa transfat nhân tạo, và các sản phẩm thương mại như trà sữa, bánh kẹo, các món chế biến dùng kem béo thực vật, trans fat nhân tạo lại được công khai phát triển rầm rộ. Tất nhiên bạn không phân biệt được.
Theo Tạp chí Bác Sĩ Gia Đình Hoa Kỳ, việc tiêu thụ trans fat nhân tạo, chất béo hydro hóa nhân tạo liên quan trực tiếp đến bệnh tim mạch vành và chỉ cần thay thế 2% năng lượng từ trans fat nhân tạo bằng năng lượng từ chất béo tự nhiên có thể làm giảm 53% nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, tiêu thụ trans fat nên dưới 1% tổng năng lượng một ngày để phòng bệnh tim mạch. Theo quy định của FDA (Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ), nếu sản phẩm có chứa dưới 0,5g trans fat mỗi khẩu phần ăn thì được phép công bố “0 gam trans fat”.
Rõ rành mạch ra rằng khuyến cáo đó dành cho trans fat nhân tạo.
SỰ THẬT THỨ 2
Chất béo bão hòa cũng gồm 2 loại: TỰ NHIÊN VÀ NHÂN TẠO
CHẤT BÉO BÃO HÒA TỰ NHIÊN
Chất béo bão hòa tự nhiên hầu hết là chất béo từ động vật, gần gũi như miếng mỡ lợn, mỡ gà, mỡ con cừu, bơ bò phô mai, đặc biệt là chất béo bão hòa có trong sữa mẹ. Chất béo bão hòa cũng có nhiều ở thực vật, nổi cộm như dầu dừa và dầu hạt cọ (không phải dầu cọ).
Nếu chất béo bão hòa xấu, gây ra béo phì, mỡ máu, cholesterol cao, đột quỵ tiểu đường tim mạch rối loạn chuyển hóa, vậy thì sữa mẹ lại là chất béo xấu xa ư? là tội đồ gây ra cái chết do mỡ trong máu, rối loạn chuyển hóa ư ?
CHẤT BÉO BÃO HÒA NHÂN TẠO
Chất béo bão hòa nhân tạo là những dạng dầu có trong dầu thực vật bị hydro hóa (dầu tinh luyện). Những loại dầu này chứa một lượng chất béo bão hòa lớn khi có nhiệt độ chiên chịu nhiệt cao, càng cao càng nhiều chất béo bão hòa nhân tạo.
Và đúng như vậy, chính xác phải nói rõ ràng là chất béo bão hòa nhân tạo là chất béo xấu gây ra béo phì, mỡ máu, cholesterol cao, đột quỵ, tiêu đường, tim mạch, các bệnh rối loạn chuyển hóa.
*Transfat cũng là 1 là chất béo bão hòa nhân tạo.
Kết luận
Dù là chất béo bão hòa, không bão hòa hay trans fat chất béo bão hòa, chúng đều có một tỷ lệ ít nhiều tùy vào từng loại thực phẩm tự nhiên. Tất nhiên, thực phẩm tự nhiên thì không hề chứa chất béo bão hòa nhân tạo và tất nhiên cũng không chứa chất béo chuyển hóa trans fat nhân tạo.
Cả 2 loại chất béo xấu nhân tạo này xuất hiện khi quá trình công nghiệp tinh luyện dầu bổ sung hydro vào dầu thực vật tinh luyện để làm cho chúng rắn hơn là thành dạng bơ hoặc thành mỡ trừu hoặc thành dạng kem béo thực vật, sữa béo thực vật.
Hãy thông minh, sáng suốt chọn chất béo tự nhiên, chất béo chưa bị tinh luyện, chưa bị hydro hóa, kể cả hydro hóa một phần hay toàn phần, kể cả đạt chứng nhận hữu cơ organic cũng là chất béo xấu.
Hãy ngưng sử dụng các loại bơ thực vật (margarine), dừng ngay việc sử dụng mỡ trừu (shortening) và các loại sữa kem béo thực vật nhân tạo. Trong dài hạn, bệnh rối loạn chuyển hóa như tim mạch, mỡ máu, cholesterol cao, tiểu đường sẽ ghé thăm cơ thể bạn. Tác hại nhanh hơn và có thể đã bộc lộ ra bên ngoài cơ thể bạn như gây ra mụn, da dẻ xấu xí, da nhão chảy xệ, không săn chắc, lão hóa nhanh.
Chúng ta là người tiêu dùng, hãy tự bảo vệ mình, tốt là tốt và xấu đích thực là xấu, tự nhiên và nhân tạo không thể gom thành một. Một cơ thể tự nhiên ngày ngày tiêu thụ chất béo nhân tạo, tất yếu sẽ tự phá hủy thân thể mình.
Nguồn tham khảo:
en.wikipedia.org/wiki/Hydrogenation
.aafp.org/pubs/afp/issues/2009/0815/p345.html#:~:text=More%20than%2020%20types%20of,acids%2C%20serve%20important%20cellular%20functions
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK218759/
en.wikipedia.org/wiki/Fatty_acid
nrv.gov.au/nutrients/fats-total-fat-fatty-acids
www.aafp.org/pubs/afp/issues/2009/0815/p345.html#:~:text=More%20than%2020%20types%20of,acids%2C%20serve%20important%20cellular%20functions.
en.wikipedia.org/wiki/Dehydrogenation
en.wikipedia.org/wiki/Trans_fat
en.wikipedia.org/wiki/Saturated_fat
.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/fats/trans-fat#:~:text=Trans%20fats%20can%20be%20found,at%20the%20Nutrition%20Facts%20panel.
suckhoedoisong.vn/nga-ngua-nhung-chieu-quang-cao-lua-cua-dai-gia-masan-16970836.htm
