Hệ Vi Sinh Vật Trong Đất – Thang Đo Giá Trị Dinh Dưỡng Của Thực Phẩm Hữu Cơ

Đi chợ, siêu thị, chị em thường thích loại thực phẩm “hữu cơ – organic”. Quả bắp cải hữu cơ giá cao gấp ba, liệu có thực sự tốt cho sức khỏe? Nếu thực phẩm không gắn nhãn hữu cơ – organic, nó được gọi là gì? Giá trị dinh dưỡng của nó nằm ở đâu?

Để tìm câu trả lời cho những câu hỏi trên, hôm nay hãy cùng Noom tìm hiểu về hệ vi sinh vật trong đất nhé!

Thực phẩm hữu cơ có thật sự chứa nhiều giá trị dinh dưỡng?

Ngày nay, với cùng một lượng rau ăn vào, người dân Ấn Độ chỉ tiếp cận 60% giá trị dinh dưỡng so với lượng 25 năm trước. Giá trị dinh dưỡng trong rau củ đã giảm đi 40% trong chừng ấy thời gian.

Dù gắn nhãn hữu cơ hay không, gần như không thể kiểm tra được thực phẩm đó chứa chính xác tất cả bao nhiêu phân bón, bao nhiêu thuốc diệt côn trùng, bao nhiêu thuốc trừ sâu, bao hàm lượng dinh dưỡng, đa trung vi lượng, siêu vi lượng…

Noom đã đi tìm con số chứng minh dinh dưỡng khác biệt giữa thực phẩm thông thường, thực phẩm hữu cơ, hữu cơ sinh thái và vườn rừng nhưng chưa gặp tổ chức nào nhận làm điều đó. Và ngay cả khi có con số, sự kết nối giữa con người với thực phẩm tự nhiên thông qua kiểm nghiệm chính loại thực phẩm đó vẫn còn rất nhiều hạn chế.

Bởi kết quả sẽ khác nhau và phụ thuộc vào thời điểm bón phân thuốc, khi ra hoa, lúc trái nhỏ hay đã trưởng thành, bón vào mùa nào, thời tiết hôm đó mưa to hay nắng cháy đều sẽ quyết định lượng hóa chất thật sự có trong thực phẩm, chứ không chỉ dựa vào việc người nông dân sử dụng phân thuốc ít hay nhiều.

Tuy nhiên, vẫn chưa “sát sườn” nếu chị em dừng lại ở sự lo lắng rằng gia đình mình có ăn phải thuốc trừ sâu hoặc phân bón hay không, nó ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như thế nào.

Giá trị dinh dưỡng phần lớn đến từ hệ vi sinh vật trong đất

GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG trong thực phẩm để cải thiện cho sức khỏe con người không phải đến từ lượng phân thuốc đã sử dụng, thực phẩm sạch hay bẩn, rẻ hay giá cao mà phần lớn dinh dưỡng tự nhiên có được nhờ vào hệ VI SINH VẬT trong đất.

Chất hữu cơ là thức ăn của hệ vi sinh vật trong đất

Nguyên tắc cơ bản là trong đất cần có chất hữu cơ vì đó là thức ăn cho đời sống vi sinh vật. Không có hàm lượng hữu cơ, hệ vi sinh vật trong đất bị bỏ đói, và sớm muộn, con người cũng sẽ bị bỏ đói như thế bởi trong cùng một khối lượng thực phẩm, dinh dưỡng đang sụt giảm nghiêm trọng.

Vậy chất hữu cơ là gì?

Chất hữu cơ là bất cứ thứ gì đã từng có sự sống, đó là lý do phân hóa học còn gọi là phân vô cơ không giúp ích gì cho đất, càng làm thoái hóa đất theo thời gian. Chất vô cơ không phải là thức ăn của hệ vi sinh vật trong đất.

Chất hữu cơ bao gồm thức ăn vụn, cỏ đã cắt, cỏ khô, rơm rạ, lá cây, mùn cưa,… Chúng tôi dành hàng nhiều năm để trồng cây sinh khối, tấp tủ, tuần hoàn vỏ đậu, bã đậu… từ xưởng về vườn để tiếp tục tái tạo chất hữu cơ, nuôi đất, nuôi hệ vi sinh vật, tận dụng tất cả sự sống, không dùng biện pháp phi tự nhiên.

Nhờ vào hệ vi sinh vật trong đất, những nguyên liệu thô bị nát ra sẽ trở thành chất mùn, chất mịn, bóng, có mùi dễ chịu, giàu dinh dưỡng, giải phóng dần các vi chất dinh dưỡng cho thực vật và động vật.

Phân hóa học vô cơ hay thậm chí phân hữu cơ công nghiệp cũng không thể thay thế quá trình chuyển hóa của vi sinh vật , sự sống cần được tái sinh từ sự sống và dinh dưỡng tự nhiên đến từ đất phì nhiêu, giàu mật độ và hoạt động của hệ vi sinh vật trong đất.

Vai trò của hệ vi sinh vật trong đất

Hệ vi sinh vật quyết định chất lượng đất, thậm chí cho biết đất có còn sự sống hay không.

Ngoài ra, vai trò cốt yếu của hệ vi sinh vật cũng là chuyển hóa dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng, phân giải các chất hữu cơ trong đất, chuyển hóa các chất khó tan thành chất dễ tan giúp cây trồng hấp thụ dễ dàng, giải phóng các chất khoáng bị giữ chặt trong đất thành dạng dễ tiêu cho cây hấp thụ.

Bên cạnh đó, hệ vi sinh vật trong đất cung cấp chất dinh dưỡng cho cây, tiết ra các vitamin và chất sinh trưởng có lợi đối với cây trồng, cố định Nitơ tự nhiên để tạo ra đạm sinh học cung cấp cho cây trồng,…

Mối liên hệ chặt chẽ của sự sống con người với hệ vi sinh vật trong đất

Vấn đề đáng quan tâm hiện nay là giữ cho các vi sinh vật tồn tại trong đất. Nếu hệ sinh vật trong đất còn thì chúng ta còn. Vì sự sống của con người đích thực là hệ quả từ sự sống đó.

Giờ đây, chúng ta đã và đang đi qua cơn đại dịch, bạn không cần phải tham vấn bất kỳ nhà virus học vĩ đại nào. Chỉ cần hỏi một bác sĩ bình thường, họ sẽ nói với bạn rằng nếu bạn đang thiếu vitamin A, B6, B12, Kẽm, Magie thì cơ thể sẽ càng nhạy cảm với sự nhiễm trùng đường hô hấp, đây là điều đã được nhiều người biết. Cả sức khỏe thể chất và tâm lý đều có sự liên kết chặt chẽ với vi chất dinh dưỡng mà chúng ta tiêu hóa, hấp thụ.

Thực trạng của chất lượng đất hiện nay

Hãy nhìn thực tế trên thế giới, hầu hết ở mỗi quốc gia, người ta đều thiếu những vi chất dinh dưỡng, đơn giản vì nó không có trong đất và trong thực phẩm. Không thể nói nếu đất tốt thì đại dịch sẽ không xảy ra, nhưng chắc chắn sẽ không có tình trạng hoảng loạn nếu chúng ta có một thể chất khỏe mạnh hơn.

Tuy nhiên, việc khiến thể chất tốt lên không thể trong ngày một ngày hai, cũng không xảy đến từ các phòng tập gym hay từ các loại thực phẩm rỗng công nghiệp. Nó đến từ việc chúng ta ăn đúng loại thực phẩm, kết nối với đất thông qua thực phẩm mỗi ngày, đều đặn.

Lựa chọn nguồn thực phẩm dựa vào hệ vi sinh vật trong đất

Muốn biết thực phẩm hữu cơ có thực sự nhiều dinh dưỡng hay không, rất đơn giản

Thay vì nhìn vào chữ organic hay “thực phẩm hữu cơ”, hãy quan tâm đến hệ “sinh thái” tạo nên khu vườn, “hệ vi sinh vật” tạo nên đất và “quá trình nuôi đất” tạo nên chất dinh dưỡng.

Hãy nhìn vào cách nông trại trồng đa dạng và nuôi đất dài hạn thay vì độc canh và khai thác tối đa năng suất ngắn hạn.

Hãy nhìn vào quá trình khu vườn được phát triển, cách chia sẻ niềm vui của người nông dân khi vườn có thêm loài động vật đã vắng bóng hàng thập kỷ, sự sẵn sàng của họ khi đồng hành, lan tỏa nông nghiệp bền vững đến những vùng địa bàn lân cận tại địa phương hay thậm chí sự học hỏi, chia sẻ, trao dồi kiến thức phạm vi quốc tế.

Tuy nhiên, không phải cửa hàng thực phẩm hữu cơ nào cũng đầy đủ thông tin, không phải nhà vườn nào cũng thường xuyên chia sẻ, càng khó cho chị em ở thành phố lớn. Lỗi không phải ở chị em thiếu kiến thức mà chuỗi cung ứng thực phẩm hữu cơ đang bị mất kết nối, nhiều lỗ hổng hoặc chưa đủ những chia sẻ thẳng thắn, mình bạch.

Thực phẩm hữu cơ đang là xu hướng và cũng có những chuỗi cung ứng thực phẩm đang nỗ lực chia sẻ vì sự thật, vì những điều đang diễn ra, vì tin rằng những điều đúng đắn tự nhiên sẽ tìm đến nhau.

Cách Noom nuôi dưỡng hệ vi sinh vật trong đất

Nắm vững quy luật tự nhiên của sinh vật

Noom vun vén nuôi đất, nuôi hệ vi sinh vật qua hàng chục mùa trăng tròn, liệu dinh dưỡng trong đất có được giữ lại hay bị mưa lũ cuốn rửa trôi, đổ sông đổ biển hết?

Từ mảnh đất đã hoang hóa và nhiều khuyết điểm những ngày đầu, lớp đất mặt (top soil) như kiệt quệ, chúng tôi trồng những cây tiên phong với cọc chùm rễ hút dinh dưỡng từ lớp đất sâu hơn, thân lá hấp thu các yếu tố vi lượng, rồi được tấp tủ, nhờ vi sinh vật phân hủy chất hữu cơ và nuôi dưỡng lại cho đất. Nếu đơn giản là bón phân thì giống như con người không cần phải nhai và ăn, chỉ cần truyền dịch chất dinh dưỡng vào người là đủ.

Chúng ta đều có những quy luật bắt buộc, như theo chu trình dinh dưỡng tự nhiên, sự sống của thực vật và động vật, kể cả con người đã tiêu thụ các chất dinh dưỡng trong môi trường (từ đất, nước, không khí…) đều phải được trả lại môi trường sau khi kết thúc sự sống.

Ví dụ, thực vật hấp thụ nắng – năng lượng tối thượng từ mặt trời thông qua quang hợp, tiếp nạp carbon (là thành phần chính của tất cả các tế bào sống bởi tất cả các chất hữu cơ và phân tử sinh học đều chứa cacbon).

Trong đó, thực vật chuyển đổi carbon dioxide (CO2) trong khí quyển thành chất hữu cơ được tạo thành từ các hợp chất carbon, chẳng hạn như carbohydrate, protein, dầu và sợi. Khi chúng chết đi, các hợp chất hữu cơ xâm nhập vào hệ thống đất và để lại dư lượng của chúng trong đất. Ngay lập tức, các sinh vật trong đất bắt đầu tiêu thụ chất hữu cơ, chiết xuất năng lượng và chất dinh dưỡng và giải phóng nước, nhiệt và CO2 trở lại bầu khí quyển. Như vậy, nếu không bổ sung xác thực vật mới vào đất, các chất hữu cơ trong đất sẽ dần biến mất.

Hay những đám bèo lục bình tại farm Noom, các nguyên tố kim loại lơ lửng trong nước là thức ăn ngon của chúng, quá trình chuyển hóa dinh dưỡng, tấp tủ bèo vào đất, giúp cải thiện các nguyên tố kim loại có trong đất.

Tương tự với các loài cây khác, theo chu trình dinh dưỡng tự nhiên, chúng góp phần tạo nên dinh dưỡng đa dạng, phẩm chất, vị giác đặc trưng của thực phẩm vườn rừng, hữu cơ sinh thái. Ở Ấn Độ, người dân còn trồng một cái cây trên nấm mồ để người chết có thể mang lại dinh dưỡng cho cây.

Tuy nhiên, cây không hút trực tiếp dưỡng chất hữu cơ mà cần vi sinh vật để chuyển hóa các chất dinh dưỡng ở dạng phù hợp cho cây hấp thụ. Theo đó, hệ vi sinh vật trong đất phân hủy chất hữu cơ để giải phóng, giữ gìn và chuyển hóa chất dinh dưỡng vào đất.

Áp dụng phương pháp bẫy nước dinh dưỡng

Để “phù sa không chảy ruộng ngoài”, tránh mưa lụt rửa trôi dinh dưỡng trong khu đất vườn rừng đi ra ngoài farm, Noom tuần hoàn dinh dưỡng như cách mưa lũ đưa phù sa đầu nguồn về đồng bằng nhờ vào “bẫy nước dinh dưỡng”.

Bẫy nước dinh dưỡng là hệ thống các đường mương chạy dọc các luống cây chính có chức năng hơn cả việc dẫn nước, với độ sâu và bề rộng tùy theo diện tích cũng như việc bố trí cây trồng của mỗi người mà sẽ có kích thước hợp lý.

Tại Rơm vàng farm với diện tích rộng 3.5ha và bề rộng mỗi luống cây từ 5-10m thì kích thước mương dẫn là sâu 0.5 m và rộng 0.5m. Trong rất nhiều mục đích của bẫy nước dinh dưỡng, chúng tôi bổ sung lựa chọn trồng thêm cỏ voi dọc bẫy nước nhằm giúp cho tốc độ của dòng chạy được êm ả hơn, tránh được việc sạt lở, xói mòi cũng như rửa trôi lượng mùn ở mương dẫn.

Nếu lụt lớn mưa to xảy ra, dinh dưỡng sẽ ít nhiều bị rửa trôi, theo bẫy nước dinh dưỡng về mương lớn, ra ruộng và về nơi trũng nhất là ao. Suốt quá trình này, dòng chảy dinh dưỡng đồng thời được tiếp nạp bởi khu chăn nuôi, ruộng và tập trung về ao, cũng là nơi cung cấp nước tưới vào mùa khô, tái bổ sung dinh dưỡng cho khu vườn rừng.

Một sự tuần hoàn dinh dưỡng rất tài tình như ông bà mình ngày xưa, như trong tập sách giáo khoa của các bạn học sinh lớp 10, mô hình VAC (Vườn Ao Chuồng).

Tự nhiên vốn dĩ toàn vẹn và hoàn hảo như trăng tròn vành vạnh mỗi đêm rằm. Sự sống trên trái đất này có sự chuyển hóa thật diệu kỳ. Đó là quy luật mà chúng ta cần nương theo, trân trọng và giữ gìn. Các biện pháp phi tự nhiên là sự can thiệp không mang tính nuôi dưỡng. Thay vì khai thác tối đa năng suất, chi bằng nuôi dưỡng vòng tuần hoàn và hệ vi sinh vật chuyển hóa dinh dưỡng trong đất.